Gaanderen

In de 8ste eeuw na Christus woonden er al mensen op de plek waar nu Gaanderen ligt. De nederzetting heette toen Aldinchem, d.i. huis van de lieden van Aldo. Vrijwel niets herinnert meer aan die eerste bewoners. Maar ook uit later tijden is niet veel bewaard gebleven. De eerste echte informatie over Gaanderen dateert uit omstreeks 1150. Dit komt door het klooster Bethlehem dat in die jaren is gesticht. Het buurtschap Gernere bestond toen voor een groot deel uit moerassen, heuvels omringd door een rivier en beekjes en uit wat verstrooid liggende nederzettingen. Vlakbij herberg ’t Onland, tussen Kerkstraat en Kloosterlaan,  ontstond in 1179 het klooster Bethlehem, dat echter in 1579 tijdens de Tachtigjarige Oorlog totaal werd vernield. Gaanderen maakte tot 1920 ruim honderd jaar deel uit van de gemeente Ambt-Doetinchem. Daarvan was het de hoofdkern. Het gemeentehuis stond weliswaar bijna in de stad Doetinchem, maar veel burgemeesters woonden in Gaanderen op Huis Rekhem. Over de geschiedenis van Gaanderen is meer te lezen in het boek ‘Gaanderen van tijd tot tijd’. 

IJzergieterijen vindt u langs de hele Oude IJssel, dus ook in Gaanderen. Belangrijker nog: de eerste ijzergieterij van ons land werd in 1689 aan de Bielheimerbeek (Bielheim is een verbastering van Bethlehem) gebouwd. Later ontstonden in het dorp een aantal andere industrieën, die op een enkele na, allemaal zijn verdwenen. De agrarische sector speelde lange tijd een prominente rol. Veel fraaie boerderijen in het buitengebied herinneren er nog aan.

Het centrum is een lichte concentratie van winkels aan de doorgaande weg tussen Terborg en  Doetinchem, rondom het plein en aan de Hoofdstraat. Gaanderen heeft een eigen treinstation. De kermis is hét jaarlijkse evenement in Gaanderen, georganiseerd door schuttersgilde St. Martinus. Bultendarp, zo heet Gaanderen met de carnaval. Dat heeft te maken met de zandduinen (bulten) die dwars door het dorp lopen (de Pol en Doorninksbulten). Ze zijn ontstaan zijn aan het eind van de laatste ijstijd. Een mooi stuk natuur. Evenals de Bielheimerbeek en de Gaanderhei in het buitengebied.

Het Natuurpark Akkermansbeek, tussen Gaanderen en Terborg, is tot stand gekomen met de inzet van de bewoners. Aan het begin van recreatiegebied de Wrange ligt herberg-restaurant-zalen Het Onland. In de zomer is dit een sfeervolle pleisterplaats onder de oude bomen.